Η ελληνική δημόσια διοίκηση είναι στο στόχαστρο του πολιτικού και επιστημονικού διαλόγου εδώ και πολλές δεκαετίες. Αποτελούν κοινό μυστικό οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, οι πελατειακές πρακτικές, ο νομικισμός που υποσκάπτει την αποτελεσματικότητα, τα φαινόμενα διαφθοράς και αναξιοκρατίας, ο κομματισμός, οι χαμηλής ποιότητας υπηρεσίες προς τον πολίτη. Από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα συγκροτήθηκαν αρκετές επιτροπές εμπειρογνωμόνων, με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων διεθνούς κύρους, που υπέβαλαν συγκεκριμένες μεταρρυθμιστικές προτάσεις, χωρίς όμως να αξιοποιηθούν από την πολιτεία. Από την άλλη πλευρά, επιμέρους πρωτοβουλίες είτε παρέμειναν ημιτελείς είτε ακυρώθηκαν στην πορεία, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη διαδικασία πρόσληψης των δημοσίων υπαλλήλων, όπου οι εγγυήσεις του ΑΣΕΠ παρακάμφθηκαν από τόσες νομοθετικές εξαιρέσεις και «παραθυράκια».
Ωστόσο, το μεγάλο όνειδος για τη δημόσια διοίκηση δεν έχει αναδειχθεί επαρκώς, καθώς, εάν λάμβανε ευρεία δημοσιότητα, θα προκαλούσε σοβαρούς κλυδωνισμούς στο πολιτικό σύστημα. Πρόκειται για το οικονομικό κόστος που συνεπάγονται οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Από πρόσφατες μελέτες προκύπτει ότι η πολυνομία, η κακονομία και η συνακόλουθη ανομία στη χώρα μας, σε συνάρτηση με την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων μεταξύ πολλών επιπέδων διοίκησης και υπηρεσιών, προκαλούν όχι μόνο σημαντικές δυσχέρειες στον πολίτη, αλλά ταυτόχρονα συνεπάγονται τη δημιουργία εστιών αδιαφάνειας και διαφθοράς, ενώ δυσβάστακτο είναι πρωτίστως το οικονομικό κόστος της περιττής γραφειοκρατίας. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην Ελλάδα τα ανώφελα διοικητικά βάρη επιβαρύνουν με το 6,8% του ΑΕΠ, κατατάσσοντας τη χώρα μας πρώτη μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, τη στιγμή που στις άλλες χώρες το κόστος της γραφειοκρατίας υπολογίζεται κατά μέσο όρο στο 3,5% του ΑΕΠ. Χωρίς καν να ληφθούν υπόψη οι εκατοντάδες χιλιάδες εργατοώρες που αναλώνονται σε περιττές διοικητικές διαδικασίες, το κόστος της γραφειοκρατίας πλησιάζει στην Ελλάδα τα 16 δισ. ευρώ ετησίως.
Οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, προχωρούν ήδη σε σημαντικές μειώσεις. Οι μετρήσεις διοικητικών βαρών που πραγματοποιήθηκαν για την κοινοτική νομοθεσία έδειξαν ότι μόνο από 42 κοινοτικά νομοθετήματα απορρέουν διοικητικά βάρη που κυμαίνονται μεταξύ 115 – 130 δις ευρώ, τα οποία μπορούν να μειωθούν ακόμη και κατά 60%. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προβεί σε «ενέργειες ταχείας υλοποίησης» που εξασφαλίζουν οικονομίες περίπου 2,3 δις ευρώ και αυτόνομα μέτρα που αποσκοπούν στην τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε να γίνει απλούστερη και λειτουργικότερη.
Έχει ήδη χαθεί χρόνος, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για την επιχειρηματικότητα και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, ενώ τίποτα δεν διασφαλίζει ότι οι νέοι νόμοι που καθημερινά ψηφίζονται δεν «προσθέτουν» γραφειοκρατία στους υφιστάμενους. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Διοικητική Μεταρρύθμιση περιλαμβάνει ένα συνολικό πλαίσιο γενναίων παρεμβάσεων για τον περιορισμό του κόστους που επωμίζονται οι πολίτες και οι επιχειρήσεις, προκειμένου να συμμορφωθούν σε συχνά περιττές και χρονοβόρες υποχρεώσεις πληροφόρησης και προσαρμογής προς ρυθμίσεις και διαδικασίες και για τη συνολική αναδιοργάνωση της παροχής υπηρεσιών από το δημόσιο τομέα. Εάν οι παρεμβάσεις αυτές προχωρήσουν, απέναντι σε ποικίλα μικροπολιτικά ή συντεχνιακά συμφέροντα, θα πρόκειται για πολύ σημαντική μεταρρύθμιση.
Αντιλαμβάνεται κανείς, ότι οι όποιες εξοικονομήσεις πόρων επιτευχθούν μέσω της η μείωσης των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων πόρων θα μπορέσουν να διατεθούν σε περισσότερο παραγωγικές δραστηριότητες, και μπορούν να αποτελέσουν, τη δύσκολη αυτή εποχή, σημαντική ανακούφιση για τη χώρα, την αγορά και για τον κάθε πολίτη ξεχωριστά.
