Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

Με μεγάλη χαρά παρουσιάζουμε το πρώτο ενημερωτικό δελτίο του έργου LighT (Litigating change: training lawyers on the EU rule of law acquis).

Το όραμά μας

Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται το όραμά μας για μία Ευρώπη όπου το κράτος δικαίου δεν είναι απλώς μια έννοια, αλλά μια βιωμένη πραγματικότητα, όπου η δικαιοσύνη είναι προσβάσιμη σε όλες και όλους και οι δημοκρατικές αξίες υποστηρίζονται χωρίς συμβιβασμούς.

Το έργο LighT (Litigating change: training lawyers on the EU rule of law acquis) ανταποκρίνεται στην επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης του κράτους δικαίου σε πέντε Κράτη Μέλη της ΕΕ με εγνωσμένες, σοβαρές ελλείψεις στον τομέα αυτόν: την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την  Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Ρουμανία. Αναγνωρίζοντας τον κορυφαίο ρόλο των δικηγόρων ως θεματοφυλάκων του ΚΔ και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών, το έργο θα εκπαιδεύσει 345 δικηγόρους και 30 εκπαιδευτές, οι οποίοι θα λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστές γνώσης.

Το έργο υλοποιείται από το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου, σε συνεργασία με την Akademia Leona Kozminskiego (Πολωνία), το Κέντρο Μελέτης της Δημοκρατίας (Βουλγαρία), το Tarsadalomtudomanyi Kutatokozpont (Ουγγαρία) και την Asociatia Pro Refugiu (Ρουμανία).

Τι να περιμένετε

Σε κάθε έκδοση του ενημερωτικού μας δελτίου, θα βρίσκετε ενημερώσεις για την πρόοδο του έργου, αλλά και τις σχεδιαζόμενες δράσεις. Σκοπεύουμε να λειτουργήσει ως πλατφόρμα διαλόγου, ανταλλαγής γνώσεων και ως μία καλή ευκαιρία για συνεργασία.

Βασικά ευρήματα της έρευνας

Σε αυτό το ενημερωτικό δελτίο, θα εμβαθύνουμε στα σημαντικά ευρήματα της πρόσφατης έρευνάς μας σε όλες τις χώρες της κοινοπραξίας, αναδεικνύοντας τις κοινές προκλήσεις που εντοπίστηκαν στον τομέα του κράτους δικαίου.

Η έρευνά μας αποκάλυψε ένα σύνθετο πλέγμα κοινών προκλήσεων που εμποδίζουν την τήρηση του κράτους δικαίου και την αποτελεσματική λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών στις χώρες της κοινοπραξίας.

Ορισμένες από τις κοινές προκλήσεις που εντοπίστηκαν είναι:

Εχθρικό περιβάλλον και δημοκρατική λειτουργία: Ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα είναι η παρουσία εχθρικού περιβάλλοντος, ιδίως στο δικαστικό σώμα, τη δημόσια διοίκηση και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Αυτό περιλαμβάνει ανησυχίες σχετικά με την ύπαρξη ασφαλιστικών δικλείδων, τη διάκριση των εξουσιών και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Το τοπίο των μέσων ενημέρωσης, συνυφασμένο με τον δημόσιο λόγο, συχνά υποθάλπει αυτή την εχθρότητα, συμπεριλαμβανομένης της ρητορικής μίσους κατά ευάλωτων ομάδων.

Πρόσβαση στη δικαιοσύνη και ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας: Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και η αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης σύμφωνα με τα πρότυπα της δίκαιης δίκης αποτελεί μείζον ζήτημα σε όλες τις χώρες της κοινοπραξίας. Τα βασικά ζητήματα περιλαμβάνουν τον διορισμό των δικαστικών λειτουργών, τη διαφθορά, την εσφαλμένη εφαρμογή των διαδικαστικών εγγυήσεων και την πολύ μεγάλη καθυστέρηση της απονομής δικαιοσύνης.

Σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ισότητα ενώπιον του νόμου: Οι συμμετέχοντες στην έρευνα του LighT έχουν εντοπίσει σοβαρές συστημικές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως τα pushbacks, οι απαγορεύσεις των αμβλώσεων και οι διώξεις των LGBTQ+.

Νομική αβεβαιότητα και πολυπλοκότητα του νομικού πλαισίου: Η νομική αβεβαιότητα, οι συχνές τροποποιήσεις του νομικού πλαισίου και οι αναποτελεσματικές διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης περιπλέκουν το έργο των νομικών και δημιουργούν γενική δυσπιστία απέναντι στο νόμο.

Αδιαφορία και δυσπιστία έναντι του δικαίου της ΕΕ: Η νομική αβεβαιότητα σε εθνικό επίπεδο ενισχύεται από την έλλειψη γνώσης και την έλλειψη φόβου απέναντι στο δίκαιο της ΕΕ, με αποτέλεσμα την ασυνεπή εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ στα κράτη μέλη.

H Κοινωνία των Πολιτών καταπνίγεται: Η κοινωνία των πολιτών αντιμετωπίζει υπερβολικούς περιορισμούς, οι οποίοι ναρκοθετούν τον πολιτικό χώρο, θέτουν εμπόδια στις δραστηριότητες και περιορίζουν το δικαίωμα στη δημόσια συνάθροιση. Οι στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της δημόσιας συμμετοχής (SLAPP) με στόχο δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ένα ανησυχητικό ζήτημα.

Περιορισμένη υποστήριξη σε δικηγόρους: Με εξαίρεση τους ενεργούς δικηγορικούς συλλόγους της Βαρσοβίας, πολλοί επαγγελματίες νομικοί αισθάνονται ότι δεν υποστηρίζονται από τους δικηγορικούς συλλόγους τους, ιδίως όσον αφορά τις ανησυχίες για το κράτος δικαίου.

Τα ευρήματα αυτά διαμορφώνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες νομικοί και το κράτος δικαίου στις χώρες της κοινοπραξίας μας. Η κατανόηση αυτών των ζητημάτων είναι το πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών για την αντιμετώπισή τους και την ενίσχυση των θεμελίων της Δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.

Μείνετε συντονισμένοι/ες για τα επόμενα βήματα του έργου.

Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, οι απόψεις που εκφράζονται είναι αποκλειστικά του/των συγγραφέα/ων και δεν αντανακλούν κατ’ ανάγκη αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε η χορηγούσα αρχή μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες γι’ αυτές.