Η Ελλάδα ως διάδοχο κράτος. Θέματα διαδοχής κρατών κατά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους και την ένωση των Επτανήσων

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΙΨΙΑΔΗΣ,  Η Ελλάδα ως διάδοχο κράτος. Θέματα διαδοχής κρατών κατά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους και την ένωση των Επτανήσων,  Πρόλογος Α. Α. ΦΑΤΟΥΡΟΣ, Αθήνα-Κομοτηνή 2000, 594 σελ.

Η διαδοχή κρατών, δηλαδή η αντικατάσταση κυριαρχίας ενός κράτους από ένα άλλο, επικράτησε να κατατάσσεται συστηματικά στους τομείς του διεθνούς δικαίου. Ο λόγος είναι ότι με τη διαδοχή κρατών, που πολλές φορές προϋποθέτει και την αναγνώριση κράτους, δημιουργούνται νέα δεδομένα στη διεθνή κοινότητα, καθώς αλλάζουν βασικά συστατικά των κρατών, κυρίως η εδαφική κυριαρχία και η νομική προσωπικότητα. 

Όμως, η αντικατάσταση κυριαρχίας ενεργεί καταλυτικά και στο εσωτερικό δικαιϊκό σύστημα τόσο του προκατόχου όσο και του διαδόχου κράτους. Το δημόσιο δίκαιο που ίσχυε μέχρι τη στιγμή της διαδοχής υποκαθίσταται από το αντίστοιχο δίκαιο του διαδόχου κράτους, ενώ νέοι νομικοί δεσμοί δημιουργούνται μεταξύ του τελευταίου και των προσώπων που κατοικούν στο έδαφος της διαδοχής. Έτσι, αναμφίβολα, η διαδοχή κρατών αποτελεί σημαντικό νομικό φαινόμενο και στο πλαίσιο του εσωτερικού δικαίου. 

Η Ελλάδα, πάντως, έχει μακρά πείρα του φαινομένου αυτού. Η ίδρυση του ελληνικού κράτους και οι αλλεπάλληλες εδαφικές επεκτάσεις του, έθεταν σε δοκιμασία περισσότερο τον εσωτερικό διοικητικό μηχανισμό παρά τη διεθνή παρουσία της χώρας. Η μελέτη των ελληνικών περιπτώσεων διαδοχής, που συνέβησαν μέσα σε μια περίοδο εκατόν είκοσι χρόνων, έχει πολλά να διδάξει τόσο για τη διεθνή πορεία της χώρας όσο και, κυρίως, για την οικοδόμηση και λειτουργία του εσωτερικού διακαιϊκού και διοικητικού συστήματος. 

Παράλληλη με την πολιτική ιστορία του τόπου, αυτή η «νομική ιστορία» της Ελλάδος φωτίζει, υπό ένα θεσμικό πρίσμα, αρκετά σημεία καμπής στην εξέλιξη του ελληνικού κρατικού μηχανισμού.